ساختمانهای سنتی آسانتی[1] یکی از مهمترین میراثهای فرهنگی غنا میباشد که در نزدیکی شهر کوماسی، واقع شده است. این ساختمانها به دلیل اهمیت فرهنگی و سبک معماری منحصر به فردی که دارند، در سال 1980، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدند.
ساختمانهای سنتی آسانتی به مثابه سازههای فرهنگی در وضعیت فعلی، آخرین نمونههای باقیمانده از معماری سنتی پادشاهی آسانتی می باشد که هنر و باورهای معنوی و مادی مردم آن را نشان می دهد. پادشاهی آسانتی به خاطر ثروت و قدرت کم نظیرش در قرن 18 و تا نیمه دوم قرن 19 میلادی، در اوج خود قرار داشت. لذا ساختمانهای آسانتی، دستاوردهای تاریخی و هنری دوران اوج پادشاهی آسانتی را به نمایش میگذارد. هرچند در طول درگیریهای استعماری با بریتانیا از سال 1806 تا 1901، بسیاری از ساختمانهای سنتی آسانتی تخریب شدند، اما با این حال ده ساختمان از آن باقی مانده است که به عنوان معبد مورد استفاده قرار میگرفتند.
این ساختمانها، با استفاده از مواد موجود در محل مانند چوب، بامبو و گچ ساخته شدهاند و سقفهای آنها معمولاً از برگهای نخل بافته شده است. این روش ساخت با نام "توری و گچ[2]" شناخته میشود که عایق طبیعی را فراهم کرده و با محیط زیست نیز همخوانی دارد.
در هر یک از ساختمانهای آسانتی، معمولاً چهار اتاق وجود داشت که دور یک حیاط مرکزی قرار میگرفتند. در واقع، این نوع از معماری، سبک خاصی از زندگی اجتماعی را ترویج میکرد و ارزشهای اجتماعی مانند وحدت و مسئولیت جمعی را در میان خانوادههای بزرگ نشان می داد. همچنین، دیوارهای ساختمان با نقشهای برجسته و پیچیده تزئین شدهاند که شامل "نمادهای آدینکرا"[3]، حیوانات و گیاهان میباشند. طراحیها و نقشهای برجسته موجود در ساختمانهای سنتی آسانتی صرفا تزئینی نیستند؛ بلکه دارای معانی فرهنگی و اجتماعی عمیقی هستند که همچون یک زبان بصری عمل میکنند تا ارزشها و باورهای مردم آسانتی را انتقال دهد.
در واقع، نقشهای برجسته موجود در ساختمانهای سنتی آسانتی از معانی نمادین غنی برخوردارند که ارزشها، باورها و هنجارهای اجتماعی مردم آسانتی را در زمان خود منعکس میکنند. این نقشها، معمولاً حیوانات، پرندگان و گیاهانی را به تصویر میکشند که جزئی جداییناپذیر از افسانهها و ضربالمثلهای آسانتی هستند.
بسیاری از طراحیها شامل نمادهای سنتی "آدینکرا" ، مفاهیم فلسفی و حکمتهای زندگی را منتقل میکنند. این نمادها ریشه در فرهنگ آکان دارند و برای بیان ایدههایی درباره زندگی، جامعه و معنویت استفاده میشوند. به عنوان مثال، نماد "پرنده سانکوفا[4]" نمایانگر اهمیت یادگیری از گذشته برای شکلدهی به آینده است. علاوه بر این، تزئینات ساختمانهای سنتی آسانتی، اهدف معنوی را نیز دنبال میکردند، زیرا ساختمانها معابدی برای خدایان قدرتمند بودند. طراحیهای پیچیده به کار رفته به این موضوع اشاره دارند که ارتباطی میان دنیای مادی و معنوی وجود دارد و اینکه این طراحیها، تسهیلکننده ارتباط با عالم غیب هستند.
لذا باید گفت که در ساختمانهای سنتی آسانتی هر تصویر معنای خاصی در ارتباط با درسهای اخلاقی یا ارزشهای اجتماعی دارد. همچنین تصاویر و نقشها به مثابه داستانی هستند که روایتهای فرهنگی گذشته را منتقل میکردند. به طور کلی، فرهنگ آسانتی بر اهمیت ارتباطات غیرکلامی از طریق نمادها تأکید دارد. از این طریق، نقشهای برجسته، امکان بیان ایدهها و احساسات پیچیده را بدون استفاده از کلمات فراهم و درک عمیقتری را میان اعضای جامعه ایجاد میکردند. برخی از مورخین، طراحیهای به کار رفته را نشانه احترام به طبیعت و عناصر آن می دانند. بدین معنی که فرهنگ و باور آسانتی بر زندگی هماهنگ با محیط تأکید داشت.
بدین ترتیب باید گفت که از طریق این طراحیهای پیچیده، جامعه آسانتی نه تنها میراث خود را حفظ کرده، بلکه درسهای اساسی درباره زندگی، جامعه و معنویت را به نسلهای بعدی انتقال داده است.
در شرایط امروز، ساختمانهای سنتی آسانتی با تهدیداتی مانند عوامل محیطی و کاهش آن دسته از آئین های مذهبی که نگهداری از ساختمانها را در پی داشت، مواجه هستند. همچنین در گذر زمان و در راستای حفظ و نگهداری ساختمانها از طریق شیوههایی چون بازسازی، بسیاری از ویژگیهای اصلی ساختمانهای سنتی آسانتی، جایگزین یا تغییر پیدا کردهاند. برای مثال، سقف این ساختمانها که از نخل ساخته میشد، امروزه با ورقهای گالوانیزه جایگزین شده اند. با این حال، "هیئت موزه ها و بناهای تاریخی غنا[5]" بر این ساختمانها نظارت دارد و از طریق همکاری با جوامع محلی، برای حفظ این میراث فرهنگی جهانی تلاش میکند. از جمله تلاشهای آنها، برنامههای آموزشی برای مراقبان محلی است تا شیوههای سنتی ضروری را برای بقای ساختمانها، به کار گیرند. زیرا ساختمانهای سنتی آسانتی نه تنها از شگفتیهای معماری غنا هستند بلکه تجلی تاریخ و فرهنگ مردم آسانتی و به تبع آن مردم غنا نیز میباشند. به این خاطر، حفظ آنها، برای نگهداری از هویت و میراث گذشته غنا، در برابر چالشهای مدرن، بسیار ضرورت دارد.
منابع:
https://www.worldheritagesite.org/list/Asante+Traditional+Buildings
https://www.youtube.com/watch?v=oDJazKzbAig
https://whc.unesco.org/en/canopy/asante-traditional-buildings
https://artsandculture.google.com/story/heritage-in-focus-fihankra
نظر شما